शकुनिदशा

शनिदशा म्हॊण आयकिलें आसा.  शकुनिदशा आयकिलें आसावॆ? जल्यारि आसा. महाभारतांतु मात्र नयिं, अवंचे सगटांचयि भर्शि थंग-थंगा एकॆक शकुनि आसतले.  एक कुटुंब नाशु कॊरूक तंका प्रत्यॆक सामर्थ्य तं.  तांचे हथांतु पॊणु, मनांतु ज़िद्‍दय स्पर्धाय वडून कुटुंबारि कलह कोरचें अवंका मनांतु जवना, यॆं सग शकुनीलि माया म्हॊणु.  तॆं सत्य एदॆचि काळ वोचूनु मनांतु जायनाफडॆन दीस मास वतले.  तांचे हथांतु पॊणु मनांतु संघर्ष भोगूनु, सत्य मनांतु कॊरनु, तंचे हथांतु थाकून निसॊर भितॆर आशिलो वॆळु तं शकुनिदशा.  

रामु अनिक लक्ष्मणु, भभाव, तंगॆले नावांक अर्थवत्‍त जवंचे लेकान तं आसाय.  तंगॆलो एलतपेलतांतु आशिलो मॊगु उतूलो म्हॊणु लेकूक जवना. गवंचे कुसुंगॆंक स्वल्प पोटादूकि आसा. चांग मनीष सांगतनि "चेरडूंव जल्यार तश्शि जावंका.  तांगॆलि अम्मा-बप्पा भाग्य केलॆलिं".  तन्‍नि एकडॆचि बेसूनु नंतना जेवना खवना.  चड मित्र कायिं तांका ना.  दोगयिं व्हॊड जाले.  शिकवण जावनु कामारि आसाय.  

रम्माक ऎकि सोयरीक अयलि.  मान-मर्यादॆरि वड्डलि चेल्लि. ‘तेते प्रायॆरि कोरचें तेते प्रायॆरि कॊरका’ म्हॊण तांगॆले बप्पान आठॆयलें.  शाळॆंतु शिकुचे वॆळारि थाकून तंगॆलो मॊगु ना कोरूक चॊवनु हरवून बेसले शकुनीक दिसलें, आतां एक हाथ चोयल्यार इतें?  रम्मालि वॆस्त जालि.  शकुनि होळूचि लक्षमणालगि एकडे जालो.  

"अरॆ, अनिक रम्माक तुजेलगि माया कायिं जवना.  तूं चॊय, बयलॆन घलॆले बॊरॆरि तं अनिक रामु रबतॊलो." 
"मगीरी, बायल अयलि म्हॊण दवॊरनु मिजेलागि आशिलो मॊगु कायिं ताका ऊणे जावना.  वोन्‍नि अयलि म्हॊण माका इतें?" ताणे जाप दिलि.  

हेरदूसा रम्मालगि पवलो अंगॆलो शकुनि "रम्मान वरडीक कोरचें धकुलभावाक इष्ट ना म्हॊण दिसता.  तशि इतिकीं तो मिजेलगि म्हणतालो".  तागॆलो रॊग रम्माक मनांतु जालो. "वयवॆ? दॊन वर्ष वचनाफडॆन तागॆले बिगॆकयि मुखार सरतनि म्हॊण सांग" रम्मान सांगलें.  

रम्मालि वरडीक जालि.  ऎकि भयणि नातिले लक्ष्मणान तिका मलघडि भयणि जावनु लेकीलि.  वोन्‍नि चांगि मनीषि.  तांगॆले भवंडाले मॊगाक ऊणावु एवंचे कायिं तिगॆले करणींतु ना. अम्मा-बप्पाक समाधान.  कुटुंबाचो दीवो तं अवंगॆलि सून. तानि आठॆयलें.  

चार-पांच वर्ष धावनु गेलिं.  रम्माक दोगजाण चेरडूंव जालिं.  चेरडुवांलगि किडकाय कोरचें लक्ष्मणाक इष्ट आशिलें कयरें.  चेरडुवांक अप्पप्पा म्हळॆर भारि मॊगु.   

मनुष्य जीवित सुख अनीक दुख एकडे जालॆले नवॆं.  तांगॆले भाग्य दॊष.  तांगॆले अम्माक सूख ना जालें.  आतां हॊस्पिटलांतु वेलि जल्यारीय धा-वीस दीस जावनु अम्मा गेलि.  घर दुखांतु जालें. सुन्‍नॆन बप्पाकय पुत्‍तांकयि बळ दिलें.  ’काळान क्रमान’ सगटयिं दुखांतु थाकून भायर आयलिं.  अम्मा गेलि जल्यारीय तिजान जवंचे लेकान कॊणाक कायिं ऊणाव ऎवनातिलें सून चोयता.

वर्ष एक गेलें.  धाकुलॆकयि सोयरीक एता.  ताकाय एक वरडीक कॊरनु सॊडका जालॊलो मिगॆलो धर्मु नवॆं?  जावो म्हॊण बप्पान लेकलें.  व्होळे सुन्‍नॆन वड्डल्ले लेकान नयिं धकूलि सून वड्डलि. चेल्लीयो सगि चांगि तं.  तंका सांगूनु मनांकेलॆले ऊणावान तं तीं वायट म्हॊण अवंका दिसता.  धाकूले सुन्‍नॆले घरकटच्यानि तिजेलगि सांगले.  "मायिं गेलि नयगॊ, तॆं दिकून तॆ कष्ट तुका नायिं.  मगीर वोन्‍नि, तिका हळॆले लेकान तं तुकाय हळ्या, तिका तूवें इत्याक मॊल लेकुका?  चॊय, रबूक बाधा म्हॊण दिसता जल्यार बम्मुणाकयि घॆवनु हंगा यॊ.  हंगा अवंक तूं झडि जवना".  मक्शि बळाक कोणॆय आसा जल्यार तीणे कॊणाक भीवंका?  

वोन्‍नॆन आठॆयलें ’दॊश कॊणालॊय जल्यारीय मिजॆरि तं एतनें. तॆं कशीचि जावो मिगॆले मनाक ओवसूनु हांव तिजेलागि कायिं बलावपण कोरना.  ताका मिगॆलो भावु जावनु लेकुचे वरीचि तिका भयणि जावनु लेकितनि.  मनिषाले तोंडाक धॊरूक कॊणाक जवना नवॆं’.    

आतां शकुनीक चांग वॆळु मेळो.  सभार कष्ट नातिलें सग जतने.  ताणे होळूचि तगॆलें काम शुरु केलें. घरकडे अपशब्द.  मावांक यॆं दॊन-चार सहन जायना.  ऎक अट्‍टाक यॆवनु मावुं गेलो.  चेरडुवांलि एकमळि तं बप्पालि शक्‍तीय अभिमानूय आशिलो.  ती ना जवंचानीक जीवित नाका जावनु दिसलें.  बप्पालि क्रिया सग जालि.  

शकुनि ’गट्‍टिमुट्‍टि’ जालो.  तॊ लक्ष्मणालगि गेलो.  तगॆलो बेळसलो हसूयि हसून लक्ष्मणालागि संगले "हांव रम्माथंयि गेलॊलो तं. तुजेकरॆन भीख मगॆयतॊलो म्हॊण तॊ सांगता.  चॊवनु पळॊवनु रबुका तूंवे.  तुगॆले चंगपणाक तं हांव सांगता".  अशि सांगून मगीर तॊ रम्माथयिं गेलो.  "रम्मा, तुंका हांव मिगॆलो मलघोडो भावु जावनु तं लेकीता.  लक्ष्मण हूनु जावनु तं आसा.  बयिलॆथंचि शिकवण जावयात.  बप्पाले दुड्ड सग तूं चड काण खता म्हॊण तं तॊ सांगता.  तुंका इति दीवंका म्हॊण तॊ चॊयन खयिं.  अशीय आसावॆ दॆवा धाकुलभाव? तूंवे सॊण दिवंचाक पाणा.  मलघडो तूं नवॆं"?  

"वोचोरॆ, मिगॆलो धकूलभावु नवॆं तॊ, ताका जाय जलॆलें सग तॊ काडो.  बयलॆक अनीक चेरडुवांक पोसूक माका एक काम आसा.  माका तॆं पूरो".  

तशि तंगॆलो वंटो जालो.  ताणे मनांन दिलॆलें काणघॆवनु मलघॊडो भावु रामु दूर सरलो.  मगीरि दीसपडतें एकॆक नवें नवॆं इतॆयं सृष्टि कॊरनु, रम्मान सांगलें म्हॊण लक्ष्मणालगीय, लक्ष्मणान सांगलें म्हॊण रम्मालगीय सांगून एकॆकि चायाय पीवनु वोतॊलो.  तांगॆले मनांतु वयर वडॊवनु, ताजे उंचार मीट मिरसांग घालनु, तांका ’दृष्टिबॆट’ नातिले लेकान कॊरनु तं शकुनि निदॆयला.  अनीक दोनीय भावांक दिकूक वोचका नाका.  गावांतु अनीक वेगळिं घरयिं आसाय नवॆं.  शकुनि धूर सरलो.  

मस्त वर्ष जलिं.  रम्मान आठॆयलें.  ‘आतां शकुनीक दिकूक यॆनामू.  चार दीस फूडे तॊ गणेशपैमम्माले घरकडे वतालो दिकलें.  पैमम्माक सूख ना.  ताका तेगजाण पूत.  अनीक तगॆले कुटुंबारिवॆ शकुनीले दॊळे?  नारद एलतपेलतांतु लयतॊलो जल्यारीय ताजे मगलॆन एक चंगपण असतने.  जल्यार शकुनि लगल्यारि नाशु तं फल.  रम्माक दिसलें ’अरॆ लक्ष्मणा, तूंवे तशि सग सांगलेंवॆ म्हॊण लक्ष्मणालगि निवंगिलें जल्यार, थोगडवॆळार सत्य कळ्‍तने आशिलें.  अनीक हांवे सांगले म्हॊण संगूनु ताणे लक्ष्मणालगि इति सग सांगलें असतने?  मनांतु इति दूकि भोगिलो असतलो लक्ष्मणु.  अनिकय यी शकुनिदशा घॆवनु बेसूक नज’.  

तशि आशिलो विचार आतां लक्ष्मणाकय दिसप आसा.  आठ वर्ष जालिं रम्मालगि उलॊवनु.  धूर दिकप आसा.  आतां इतॆयिं जावो, ऎक उलॊवंका म्हॊण आठॊवनु तॊ भायर देवलो.  मनाचि एकमळि जावयात रामु घरकडे चॊण येता.  ताका संतॊषान इति कॊरका म्हॊण कळॆना.  रम्मान सांगलें. "अरॆ, हांव तुगॆलो मलघडो भावु रामु, सोपन कायिं नयिं.  फायि घरकडे सत्यनारायण वृत, तुम्मि सकाळीचि पेलतांतु एयाय."

लक्ष्मणान सांगलें "जावो, हांव इतॆयिं तुजे पसून सांगलॆं केलॆलें सग आसा जल्यार तॆं विसोरका.  माका पोरणो लक्ष्मणु जावंका."

"तॆं सग हांव तवळीचि विसरलोरॆ.  अवंगॆलि शकुनिदशा सरलि.  थंगा चॊय", रम्मान बॊट दकॆयलॆलकडे लक्ष्मणु चोयलो, रॊडा लगि रबून शकुनि पैमम्माले पुत्‍तालगि हाथु सग कॊरनु उलॆयता.  येवंचि शकुनिदशा पैमम्माकवे दॆवा?  

रम्मुयि लक्ष्मणूयि रॊडारि दॆवनु तंचे लगिचान चोवंकूनु गेले. तांका दिकुन शकुनि मत्‍तें खोरपून चोयलो.  शकुनीले तोंडारि झोळकुचे भाव दिकून तांका हासु अयलो.  रम्मान सांगलें "तुकाचि सोदून येताले तं, फायि घरकडे सत्यनारायण वृत, तूवयिं यॆवंका, लक्ष्मणूयि बयलॆय चेरडूंवय सकाळ थाकून घरकडे असतनि.  

मनांतु कराय:  तळ्ळो मण्डे ऎक जतने, वॆंटि पान कुसूनु वतने.

शनीक तगॆलो काम कॊरूक वॆळु पावना दिकून सहायाक शकुनीकयि उळदिलो आसा म्हॊण दिसता.