जन्न मामु मुकावॆले कूडांतु ईसी चेयरारि पळ्ळा. सबाव पळ्ळॆरि एकॆक कयिरें मनांतु येतने. दॊग जाण धुवांकयि वरडीक कॊरनु पेटॆयिलिं. ऎकु ऊणावूयि हाणतिलें भॊरनु दुडु उसूनु तं वरडीक केलॆलि. भंगार, दुडु, अयिदन, सग्ग कॊणे ऊणे म्हॊणु संगूनतिले लेकान दिलें. अनीक प्रदीपालि वरडीक लगॆन जल्यारि मिगॆलो भारु सग्ग जतॊलो.
पांच वरष जालिं तॊ कामारि आसा. एतले महिनॆंतु ताका अटावीस वर्ष जतनि. चांगि ऎकि चेल्लि म्हळॆरि तॊडॊवु जावुनतिलें तगॆलि वरडीकयि चोवंकॊवुंका. सोयरीक भॊरनु येताय. तॊ कायिं उलॆयिना. झळॆले अंगणांतु सान पावल दिकूक अतिमॊहु आसा. प्रदीपाले अम्माकयि घरकडचे कामांतु हातु वण्टूक एकॆलि जावुंका.
जन्नमम्मालि बायिल लक्षीमक्कायि तॆंचि तं आठॆयितालि. धुवानि वरषाक दॊनि-चारि दीस यॆनाफडॆन नतुरांक मॊगु करप आसा. कुडुंबारि वारिस जावनु अवंक केदनायि ओपुरबायि कॊरूक ऎक चेरडुं प्रदीपाक जावंका नवें?
भय्याले पुतान गेल्ले वर्षा व्होळे घरकडे थकुनु भॊरनु स्त्रीधन काणघॆवुनु वरडीक केलि. आतां मयींयि सुन्नयि केदनायि ऎक-दॊनि उलॊवनु झगडें तं. समाधानारि निशें पीवप ना.
चेलियांक दिवंचे वॆळारि उतुलॆंचि भय्य दिसलॆना. कालु पोरतॊलो. परणे कालाक, संगिलें अयिकूनूयि, मरलॆरि घॆवनूयि पोडचो चेलीयो अशिल्यो. आतां तशिवॆ? तशि अशिलि जायि म्हॊणु माका ना. माका बमुणाले अम्मा म्हॊणु बहुमान दिवुंचि, स्नॆहु अश्शिल्लि एकलि चेल्लि पूरो.
जन्नमम्मालो "एदें उदाक अडशिवॆ माका" म्होळॊलो उलो अयिकूनु, लक्षीमक्का उदाक घॆवनु आयलि. उदाक पीवनु खोल्लो दीवनु जन्नमम्मान संगीलें "प्रदीपाकयि लगीचि वरडीक केलॆरि तुकायि वसरॆंतु सहायाक सून येतलि नवें"?
"हावंयि तॆंचि त आठॆयतानि. अवंका दोगांकयि बेसूनु खॆळोवंचाक ऎक सान चेरडुं. मनान्तु मण्डे खतानि तं हांव" म्होणु लक्षीमक्कान संगीलें. आजि प्रदीपु यॆवो, तजेलगि उलॊवुं. दोगानीयि मनांतु लेकीलें.
प्रदीपु टौणांतु बांकांतु तं काम करता. सकणीचि गेल्यारि चां सांज जतलि येवंचाक. थोगडे वॆळारि रतीयि जाता.
राति जवंचानीक प्रदीप अयिलो. ताणे बेसूनु चाय पिवुंचे वॆळारि अम्मानयि बप्पानयि वरडिकॆ कयिरिं काणु घलिं.
अम्मा: पुतॊ, तुका प्रायि अटावीस जालिं. अनीक लगीचि वरडीक कॊरका. माकायि बप्पाकयि तीतं इच्छा.
पूतु: चॊवुयां अम्मा, माका थोगडे आदर्श सग्ग आसा. तॆं तुंका हीत जल्यारि मुकारि वोचुं.
बप्पा: इतिकिं तुगॆले आदर्श? सांग.
पूतु: अम्मानयि बप्पानयि मन्न दीवनु अयिकुका. मंताले पुतान व्होळे घरकडे थकूनु दुडूयि भंगारयि काणघॆवनु वरडीक केलि. आजि तीणे घलॆले बॊरॆरि, सगटानीयि चोवुंकुका. तॆ बेगॆक माका मेळना. मिगॆले सुखांतूयि दुखांतुयि वण्टो कडचि, तुंका मानु दिवंचि, एकि बायिल तं माका जायि. स्त्रीधन ऎकु दुडु सरि माका नका.
बप्पा: तुगेले दोगयिं भेयणियांकयि स्त्रीधन दीवनु नवें वरडीक केल्या, तीं तंगॆले बमुणांले घरकडे चॊवुनु पॊळॊवुनु रबनायिंवॆ?
पूतु: जावयात, जल्यारि माका चेलियॆले घरकडचे धा दुडु सरि नाका. तॊ मिगॆलो निश्चयु तं.
अम्मा: वरडिकॆ वॆचु नकवॆ पुता?
पूतु: दुडु वॆचु कोरचि व्हॊडि वरडीक माका नका. वरडिकॆ आवश्याक मुरताकप्पड, मंगळसूत्र, तश्शि जायि जलॆलें सग्ग काणघेवुंचाक मिजेलगि दुडु आसा. भेयिणियांक वरडीक व्होळि कॊरनु केलि. भॊरनु लॊकु यॆवुनु जॆवण जावनु गेल्लो. तंतु मनांतु थकूनु आशिरवादु दिलॆलिं उतूलिं जाण असतनि? रमक्का वरडिकॆक उण्डो काणघेवुंचाक हातु दकॆयिलॆलो दिकुनतिलें पन्नारि वळॆले बेगॆक एकलॆन उतूलो गोंदॊळु घलो. लगीचे घरकडचे मौशॆक शान्तक्कान मोगरॆ माळॆ कुटुको स्नॆहान वॊरनु दिलॊलो, तिजे हरदॆरि उडॆयिलो म्होणु ती संगूनु भोवंतालि. एकलॆक मानु दिलॊलो ऊणो जलो, यॆं सग्ग बप्पा विसरलोवॆ? बप्पान व्हॊडि कॊरनु वरडीक केलॆलि, दुडुवांचे डंब दकॊवंचाक म्हॊणु एदींचि जाण संगूनु भोवंतानि. बड्डि दीवनु पेट्टु घॆवंकावॆ अवंका?
बप्पा: तूंवॆ मनांतु आठॆयिलेलि चेल्लि खंतयि आसा पुता? चक्कि काणु चॊवुनु हाडूक पॊणॊसु बिवॆ?
पूतु: बप्पा, रामपै मास्टरा वळकतवॆ? चांग आदर्श अशिलो, उतूलोकीं चेरडुवाले मनान्तु उजवाडु दिलॊलो तं मास्टर. ताका चारि चेलीयो तं. व्होळि धूव ग्राडुवॆट तं. चोवुंचाक चन्द आसा. हांवे चोडचे बस्सारि चॊणु तीवयि कामाक वता दिकिलें आसा. हांव उलॆयलॊना. कुडुंबांतु मानु मर्यादु सग्ग आसा म्होणु तं अयकिलें. बप्पाक चांग म्होणु दिस्ता जल्यारि तिगॆले बप्पालग्गि उलॊवयात. स्त्रीधन नतिलें ऎक धूवॆक हांवॆं वरडीक कॊरनु हळॆरि मास्टराक ऎकु व्हॊडु सहायूयि जतॊलो.
बप्पा: तॆं हांव करीन. तुजे वरीचि ऎकु पूतु जलॆलॆंतु माका अभिमानु रॆ.
पूतु: वरडीक सनीचि पूरो बप्प्पा. बप्पालीयिं अम्मालीयिं मिगॆलीयिं भवुण्ड मात्र पूरॊय. एल्त-पेलतांतुलीं दॊनि घरयिं संगुं. वज्जप, फॊटॊ, वीडियो यॆं कायिं माका हीत ना.
जन्नमम्मूयि मास्टरूयि कॊरनु उलॆयिलिं. चेलियॆक चोवंचाक अम्मायि बप्पायि पुतूयि कॊरनु गेलिं. मास्टरालि धूव श्यामाक दिकूनु लक्षीमक्कालें तॊण्ड फुलॆलें. वरडीकॆ मुहूरतूयि चोयिलिं.
वोरतालीयिं वोकलॆलीयिं जावनु पन्नास जाण अशिलिं वरडिकॆक. चंद जावनु जल्लि वरडीक. मलगडॆन तंका आशिरवादु दिलो. जेवुंचाक पान दोवोरचानीक वोकलयि वॊरॆतूयि तंगॆलिं आवसु बपूसूयि कॊरनु कारारि चळ्ळिं. तॆ गावांतु अशिले अनाथाश्रमांतुलॆयिं वृधाश्रमांतूलॆयिं सगटांक चांग ऎक जेवण प्रदीपान संगिलें. तन्नि वोचूनु लगीचि रबूनु तांका वाडॆयिलें. चांग ऎक जेवण जेवलॆले तृप्तीन तॆ वृध मनिषानि तांका हरदॆंतु थकूनु आशिरवादु दिलो. तंचे भरशि रबूनु सगटानीयि गोडसाणि खेलि. अनाथ चेरडुवाले तोण्डारि अशिलो संतॊषु भारि तृप्ति जावनु जन्नमम्मालॆयि मास्टरालॆयि मनांतु देवलो. पोरतूनु घरकडे एवुंचे वॆळारि सगटालॆयिं मन्न संतॊषान भॊरनु आशिलें.
पांच वरष जालिं तॊ कामारि आसा. एतले महिनॆंतु ताका अटावीस वर्ष जतनि. चांगि ऎकि चेल्लि म्हळॆरि तॊडॊवु जावुनतिलें तगॆलि वरडीकयि चोवंकॊवुंका. सोयरीक भॊरनु येताय. तॊ कायिं उलॆयिना. झळॆले अंगणांतु सान पावल दिकूक अतिमॊहु आसा. प्रदीपाले अम्माकयि घरकडचे कामांतु हातु वण्टूक एकॆलि जावुंका.
जन्नमम्मालि बायिल लक्षीमक्कायि तॆंचि तं आठॆयितालि. धुवानि वरषाक दॊनि-चारि दीस यॆनाफडॆन नतुरांक मॊगु करप आसा. कुडुंबारि वारिस जावनु अवंक केदनायि ओपुरबायि कॊरूक ऎक चेरडुं प्रदीपाक जावंका नवें?
भय्याले पुतान गेल्ले वर्षा व्होळे घरकडे थकुनु भॊरनु स्त्रीधन काणघॆवुनु वरडीक केलि. आतां मयींयि सुन्नयि केदनायि ऎक-दॊनि उलॊवनु झगडें तं. समाधानारि निशें पीवप ना.
चेलियांक दिवंचे वॆळारि उतुलॆंचि भय्य दिसलॆना. कालु पोरतॊलो. परणे कालाक, संगिलें अयिकूनूयि, मरलॆरि घॆवनूयि पोडचो चेलीयो अशिल्यो. आतां तशिवॆ? तशि अशिलि जायि म्हॊणु माका ना. माका बमुणाले अम्मा म्हॊणु बहुमान दिवुंचि, स्नॆहु अश्शिल्लि एकलि चेल्लि पूरो.
जन्नमम्मालो "एदें उदाक अडशिवॆ माका" म्होळॊलो उलो अयिकूनु, लक्षीमक्का उदाक घॆवनु आयलि. उदाक पीवनु खोल्लो दीवनु जन्नमम्मान संगीलें "प्रदीपाकयि लगीचि वरडीक केलॆरि तुकायि वसरॆंतु सहायाक सून येतलि नवें"?
"हावंयि तॆंचि त आठॆयतानि. अवंका दोगांकयि बेसूनु खॆळोवंचाक ऎक सान चेरडुं. मनान्तु मण्डे खतानि तं हांव" म्होणु लक्षीमक्कान संगीलें. आजि प्रदीपु यॆवो, तजेलगि उलॊवुं. दोगानीयि मनांतु लेकीलें.
प्रदीपु टौणांतु बांकांतु तं काम करता. सकणीचि गेल्यारि चां सांज जतलि येवंचाक. थोगडे वॆळारि रतीयि जाता.
राति जवंचानीक प्रदीप अयिलो. ताणे बेसूनु चाय पिवुंचे वॆळारि अम्मानयि बप्पानयि वरडिकॆ कयिरिं काणु घलिं.
अम्मा: पुतॊ, तुका प्रायि अटावीस जालिं. अनीक लगीचि वरडीक कॊरका. माकायि बप्पाकयि तीतं इच्छा.
पूतु: चॊवुयां अम्मा, माका थोगडे आदर्श सग्ग आसा. तॆं तुंका हीत जल्यारि मुकारि वोचुं.
बप्पा: इतिकिं तुगॆले आदर्श? सांग.
पूतु: अम्मानयि बप्पानयि मन्न दीवनु अयिकुका. मंताले पुतान व्होळे घरकडे थकूनु दुडूयि भंगारयि काणघॆवनु वरडीक केलि. आजि तीणे घलॆले बॊरॆरि, सगटानीयि चोवुंकुका. तॆ बेगॆक माका मेळना. मिगॆले सुखांतूयि दुखांतुयि वण्टो कडचि, तुंका मानु दिवंचि, एकि बायिल तं माका जायि. स्त्रीधन ऎकु दुडु सरि माका नका.
बप्पा: तुगेले दोगयिं भेयणियांकयि स्त्रीधन दीवनु नवें वरडीक केल्या, तीं तंगॆले बमुणांले घरकडे चॊवुनु पॊळॊवुनु रबनायिंवॆ?
पूतु: जावयात, जल्यारि माका चेलियॆले घरकडचे धा दुडु सरि नाका. तॊ मिगॆलो निश्चयु तं.
अम्मा: वरडिकॆ वॆचु नकवॆ पुता?
पूतु: दुडु वॆचु कोरचि व्हॊडि वरडीक माका नका. वरडिकॆ आवश्याक मुरताकप्पड, मंगळसूत्र, तश्शि जायि जलॆलें सग्ग काणघेवुंचाक मिजेलगि दुडु आसा. भेयिणियांक वरडीक व्होळि कॊरनु केलि. भॊरनु लॊकु यॆवुनु जॆवण जावनु गेल्लो. तंतु मनांतु थकूनु आशिरवादु दिलॆलिं उतूलिं जाण असतनि? रमक्का वरडिकॆक उण्डो काणघेवुंचाक हातु दकॆयिलॆलो दिकुनतिलें पन्नारि वळॆले बेगॆक एकलॆन उतूलो गोंदॊळु घलो. लगीचे घरकडचे मौशॆक शान्तक्कान मोगरॆ माळॆ कुटुको स्नॆहान वॊरनु दिलॊलो, तिजे हरदॆरि उडॆयिलो म्होणु ती संगूनु भोवंतालि. एकलॆक मानु दिलॊलो ऊणो जलो, यॆं सग्ग बप्पा विसरलोवॆ? बप्पान व्हॊडि कॊरनु वरडीक केलॆलि, दुडुवांचे डंब दकॊवंचाक म्हॊणु एदींचि जाण संगूनु भोवंतानि. बड्डि दीवनु पेट्टु घॆवंकावॆ अवंका?
बप्पा: तूंवॆ मनांतु आठॆयिलेलि चेल्लि खंतयि आसा पुता? चक्कि काणु चॊवुनु हाडूक पॊणॊसु बिवॆ?
पूतु: बप्पा, रामपै मास्टरा वळकतवॆ? चांग आदर्श अशिलो, उतूलोकीं चेरडुवाले मनान्तु उजवाडु दिलॊलो तं मास्टर. ताका चारि चेलीयो तं. व्होळि धूव ग्राडुवॆट तं. चोवुंचाक चन्द आसा. हांवे चोडचे बस्सारि चॊणु तीवयि कामाक वता दिकिलें आसा. हांव उलॆयलॊना. कुडुंबांतु मानु मर्यादु सग्ग आसा म्होणु तं अयकिलें. बप्पाक चांग म्होणु दिस्ता जल्यारि तिगॆले बप्पालग्गि उलॊवयात. स्त्रीधन नतिलें ऎक धूवॆक हांवॆं वरडीक कॊरनु हळॆरि मास्टराक ऎकु व्हॊडु सहायूयि जतॊलो.
बप्पा: तॆं हांव करीन. तुजे वरीचि ऎकु पूतु जलॆलॆंतु माका अभिमानु रॆ.
पूतु: वरडीक सनीचि पूरो बप्प्पा. बप्पालीयिं अम्मालीयिं मिगॆलीयिं भवुण्ड मात्र पूरॊय. एल्त-पेलतांतुलीं दॊनि घरयिं संगुं. वज्जप, फॊटॊ, वीडियो यॆं कायिं माका हीत ना.
जन्नमम्मूयि मास्टरूयि कॊरनु उलॆयिलिं. चेलियॆक चोवंचाक अम्मायि बप्पायि पुतूयि कॊरनु गेलिं. मास्टरालि धूव श्यामाक दिकूनु लक्षीमक्कालें तॊण्ड फुलॆलें. वरडीकॆ मुहूरतूयि चोयिलिं.
वोरतालीयिं वोकलॆलीयिं जावनु पन्नास जाण अशिलिं वरडिकॆक. चंद जावनु जल्लि वरडीक. मलगडॆन तंका आशिरवादु दिलो. जेवुंचाक पान दोवोरचानीक वोकलयि वॊरॆतूयि तंगॆलिं आवसु बपूसूयि कॊरनु कारारि चळ्ळिं. तॆ गावांतु अशिले अनाथाश्रमांतुलॆयिं वृधाश्रमांतूलॆयिं सगटांक चांग ऎक जेवण प्रदीपान संगिलें. तन्नि वोचूनु लगीचि रबूनु तांका वाडॆयिलें. चांग ऎक जेवण जेवलॆले तृप्तीन तॆ वृध मनिषानि तांका हरदॆंतु थकूनु आशिरवादु दिलो. तंचे भरशि रबूनु सगटानीयि गोडसाणि खेलि. अनाथ चेरडुवाले तोण्डारि अशिलो संतॊषु भारि तृप्ति जावनु जन्नमम्मालॆयि मास्टरालॆयि मनांतु देवलो. पोरतूनु घरकडे एवुंचे वॆळारि सगटालॆयिं मन्न संतॊषान भॊरनु आशिलें.
