सोयरि कॊण वयरि कॊण

एक व्हॊड घर काणघॆवनु रबुका म्हॊणु किणिमम्माक सान थकून आशिलो मॊह तं. पूतु व्हरडीक जावनु भायिर गावांतु तं आसा.  पुताक अमॆरिकॆंतु काम.  धूव बमुणालग्गि डलहीक आसा.  तवळि थकून एक आशा, परमा घर जल्यार इतॆयिं वॊव्‍यात नवॆं. चेरडुवांक अम्मि कायिं दीवंका नाका, तानि कायिं पेटॊवनु दीवपयि ना. 

मिगॆले वण्ट्याचो जागॊय बयिलॆले वण्‍ट्याचो जागॊय विकिलॆर, अनीक हथांतु आशिले दुड्‍डयि कळ्यारि ऎकु बंगळो घॆवयात. किणिमम्मान आठॆयलें.  गांव जल्यारि सुविधा थॊडॆ ऊणे असता.  व्हॊड सिट्‍टींतु जल्यार गोन्दॊळूयि पोल्यूषनयि जावनु घुसमूट तं असतॊलो.  तॆं दिकून सान टौणांतु रॊडाचे लगीचि एक बंगळो कॊरॊवंका. 

तॆ टौणांतु किणि मम्मान एक दल्लाळीक सोदून ताकाय घॆवनु जागो चोवंचाक गेलो.  चोवंचे भर्शि ताणे एक चांग बंगळो दिकीलो.  बंगळॆचि नवसाणि गेलॆना.  मस्त घरांचे मध्यॆ मत्‍तें उबारनु रबील्या एक बंगळो.  लगीचे घरच्यानि संगीलें.  फॊरिनाक काम कोरचे दॊगजाण पुत्‍तानि भारि दाम खर्च कॊरनु केलॊलो बंगळो.  अम्मा-बप्पा थॊडॆ काळ थंगा रबीलि.  आतां तंका वॊरनु वृद्धाश्रमांतु सोळ्यांय.  चेरडूंव तॆ घर विकून दुड्‍ड कॊरूक वत्‍ताय तं.  तंका पोरतून येवंचाक मन ना.  तंका व्होग्गि विकुका म्हॊणु आसा दिकून ऊणे दुड्डुवांक मॆळयात. 

किणिमम्माक दिसलें, ’वारें अशिले वॆळारि तं पॊल धॊरयात’ म्हणताय.  काणघेवंचे चांग.  आतां कामगारांक पगार इतें? लागि रबून कोरॊवंचे कष्ट वेगळे.  सिमेंट, पत्थॊरु सग दिस-दिसाचे मॊल चढता.  तांचे मक्शि भॊवनु पूरो जतने. यॆं सग चोयल्यार यॆंचि घर घॆवनु मनांतु प्रीति आशिले पेयिंट मरल्यारि घर नवॆं जतलें.  किणिमम्माक मनांतु सोंतॊष जालो. 

तवळीचि दल्लाळ्याक उळदूनु मुखार वॊरूक सांगलें.  बस-स्टॊप लागी आसा;  षॊपिंग कॊंप्लेक्स लागी आसा;  कार घालूक षेड आसा; चार तंतूय बळवंत पागारु, व्हॊड गॆयिट, अनीक चन्द आशिले गारडन सग आसा.  गारडनांतु नतिलें फूल ना.  फल वृक्ष सग आसा. घराक मॊल नंतना एदॆचि दुड्ड लगॆन दिल्यार फरणीचरयि मेळतने.  लगीचे घरकडे थकून चावि काणघॆवनु घरांतु सग्ग भॊवनु चोयलो.  मळियॆवॆले कूडंयि चोयिलो.  लॊट्टरि मरलॆवरि दिसलें किणिमम्माक. 

चार मास भितॆर किणिमम्मान घर हथांतु कळें. चांग दीस चॊवनु किणिमम्मूयि बयलय थंगा यॆवनु रबीलिं.  चेरडुवांनि नतुरांकयि घॆवनु छुट्‍टी वॆळार यॆवनु रबूं म्हॊणु सांगलें.  येतलिंवॆ म्हॊणु कळना.  

व्हॊड बंगळो काणुघेतले उपरांत, किणिमम्माले मत्‍तॆक जडाणि दवरलॆलें आसा.  अवंगॆले बन्धुबान्धवांतु भर्शि कॊणाक आसा उतलॆंचि व्हॊड घर?  दामु ऊणे अशिले मित्रांचे लग्गि ताणे आतां उलवप ना.  दिकिले भिखारियांचे लग्गि सग उलोवंचाक तॊ कॊण?  स्टाटस चोवंकानकवॆ? 

किणिमम्मालि आतंचि ‘मत्‍तॆं दुक्कि’ इत्‍ति म्हळ्यार लगिचे परमांतु एक सनचि घर आसा.  गायंक वडॊवनूय, पापड कॊरनूय, पुत्‍तान सन-सनचि काम कॊरनु हडचे दुड्डुवानीय तं तिं दीस कडताय. यॆ बंग्लॆचि चन्दाय तॆ घरान करतन वता.  तॆं लगॆन हथांतु कॊरका. म्हळ्यार थंगा थकून वचाक तंका मन ना. तंगॆले पूर्विकानि दिलॊलो तो सनूचि जागो तंका मोगाचे तं.

घरा मक्शि गेल्यार शॆण एक्कडे कॊरनु घलॆलि घाणि येतलि.  फल्ले-फल्लॆरि धारॆक वॆळु जल्यार गय अनीक वसूर हंबॆतनि, तॆं सग्ग किणि मम्माले निद्दॆक विघ्न.  तन्‍नि पेळतांतु चॊवप सरि ना. 

दॊन महिने गेले.  किणि मामु धूवॆले घरकडे गेलो.  डल्हीक, १५ दीस रबूक. यॆवु भितॆर घरकडे रबुचे लेकान एक बयिल-मनषीक थंगा रबॆयलि. दामु भॊरनु हथांतु आसा, मगीरि इति जाय?  किणि मम्माले बयिलॆन सांगले तशीचि काम कॊरूक अयिलॆल्यानि अयकुका म्हळॆर जतनेवॆ?  दामु मेळचे खतीर तं तीं कामाक येताय.  सोवलॆर अयकुचिवॆं आतां काम कोरचिं?  किणि मम्माले बयलॆक इतॆयं कोरचे पशि कॊरॊवंचाक तं कळता.  काम सम जायना म्हॊणु दॊन दीस संगचानिक तीणे संगलें "अम्मीयि मनीष तं, पोटापोडीक येताय, हड्ड मॊडशि काम कॊरनु पगारु काणघेतायि.  अंगा नयि वेगळकडे काम केल्यारीय अंका दुड्ड मेळतले" म्हॊणु संगूनु ती गेलि. 

एकलि यॆवनु भरचो कामु कॊरनु वतलि.  भितॆरि रबूक हळॆलि काम सॊणु गेलि.  अनीक इति करप?  तिका दिसलें.  पेल्ले घरकडचे चेलियॆक उळदून चोयिल्यार इतें?  तीणे लग्गी घरकडे वोचूनु तिका उळदीलि.  "अगॊ, हंगा मामु ना, कामाक रबॆयलॆलि बयिलमनीषि गेलि, हांव हंगा कॊणाक वळकना. माका एक सहाय करशिवॆ"?

"हांव अम्मालगि निवंगूनु संगन मयॆं" तीणे संगिलें.  तिगॆले अम्मान संमती दिलि.

ती थंगा गेलि.  घर पुसून दिलें. "हांव वता मयॆं, मयॆंक एकलॆक नवॆ खावंका, हांव चायायि खाणयि घरकडे थाकून हाणु दीन".  तीणे इडलि, सांबारु अनीक चाय सग हाणु दिलें.  मयॆंन सुवादान खेलें.  "हांव वता मयें" म्हॊणु संगून ती घरकडे गेलि.  "धा दिसांक नवे मयें, हांव मिजान जवंचो सहाय सग करीन. मयॆंक एकलीचि पॊडूक भय आसा जल्यार हांव, अम्मा कोणॆयं यॆवुं". मगीरि किणि मम्माले बयलॆक तिजेलगीचि निंदा दिसलि. स्वार्थांतु मद्दे वड्‍डले तिका असॊलो अनुभवु प्रथम जावनु तं.  वेगळॆक सहाय कॊरनु मनांतु संतॊष पवंचि मनीषं.  एक खोल्लो शॆळ उद्दाक सरि ती हंगा पिलॆना.  हेरदूसा किणिमम्माले बयिलॆक तापु अयलो.  उटवंचाक सरि जायना. सकाळ जवंचानीक एक चांग दुद्दाचि चाय घॆवनु पवलि.  कवड कळॆले किणि मम्माले बयलॆक चॊवनु तीणे निवंगीलें.

"इति जले मयॆं"? "मत्‍तॆंतु दुकता गॊ", तीणे तिगॆले घरकडे वोचून ऎक क्रॊसिन गूळि हाणु दिलि.  तॆवंयि खावनु चाय पिलि.  तीणे विक्स लावनु पोरसून दिलें.  ‘मिगॆले धूवॆन सरि माका अशि केलॆना’, किणि मम्माले बयिलॆन मनांतु आठॆयलें.     

धा घंटे जवंचानीक तीणे एक ऒट्टॊ उळदूनु मयॆंक हॊस्पिटलांतु वेलि.  डॊक्‍टरा दाकॊवनु वोकदयि घॆवनु घरकडे हाणु निद्दायलि.  तिगॆले वॆळारि अशिले परिचरणान मयॆंलो तापु गेलो.  दुड्‍डयि दुड्‍डुवांचो व्होडकयॊय नंतन मयॆंन आतां तं मनिषपण दिकिल्या. 

१५ दीस गेले.  किणिमाम अयलो.  किणिमम्माले बयलॆन तिगॆले अनुभव सांगले.  किणिमम्माक तॆं इष्ट जालॆना. 

"तुका वेगळे कॊण मेळॆनावे उळदूक?  अनीक तन्‍नि केदनायि हंगा यॆवनु बाधा दितलिं.  'सूव खोंबूक जागो दिल्यार फरशूल चॊडोवंचि तं तीं’. तंका यॆ घरकडे चॊडोवंचे माका इष्ट ना". तॊ कोपान घूवनु चवंकीलो.  वचे वॆळार बायिल मुरमुरॆता ताणे अयकीलें.  ‘तंगॆले घरकडचे खाण हाणु माका खावॆयलें.  हंगा थकून शॆळ उद्दाक सरि ती पिलॆना.  अवंगॆले मनान नवें अम्मि सगटांकयि मेजिताय’. 

५-६ महिने गेले.  किणिमम्माक एक दिसा हर्दॆं दूकि अयलि.  ड्रैवर जल्यार तगॆले गावांतु गेला. वेगळि वाट कायिं नतिलें तीणे पेल्ले घरकडचे रम्माक उळदीलो. तॊ धावनु अयलो.  "इति मंयॆ"?  तीणे खबर संगीले.  "मयॆं, काराचि चावि दी" ताणे चावि काणघॆवनु कार भायिर काणु किणिमम्माक धॊरनु कारांतु वॊरनु बेसयलो.  वीस मिनिट भितरि ताणे कार वॊरनु हॊस्पिटलाचे मुखार रबयलें. वग्गि हळ्‍ळो दिकून, विपत्‍ति कायिं ना म्हॊणु अयकिले उपरांत तं मयॆंक समाधान मेळ्यां.  ऒपरॆषन जावंका जतने.  मयॆंलगि नंबर काणघॆवनु रम्मान किणिमम्माले चेरडुवांकयि फॊण केलें.  तंका आतां येवंचाक जवना दिकूनु मग्गीरि एक फंता यॆवुं म्हॊणु तन्‍नि हेरदूसाचि फॊण कॊरनु सांगलें.  रामु, किणिमम्माक सूख जावनु घरकडे वचाक संगु भितॆरि, मयॆंक सहाय जावनु हॊस्‍पिटलांतूचि आशिलो. 

बप्पाक सूख ना म्हॊणु अयिकूनु गावांतु येवंचाक चांग वॆळु चोवंचि चेरडूंव. घरकडे दीस काडूक काम कॊरनतिलें जवना जल्यारीय, कामाक सरि वोचूनतिलें तंका सहाय जावनु रबिले सेज्जार. परमांतु तंका चॊडोवंना म्हॊणु निश्चय कॊरनु बेसलो किणिमामु.  आज तॊ चेल्लो ना अशिलो जल्यार हांव जवन्‍ना अशिलो.  किणिमम्माक रम्माले तोण्डा चोवंचाक लज्जा दिसलि. दूर अशिले सोयरिकीं लग्गि अशिले वयरिकीं उपकाराक पवंतनि म्हळॆलि म्हण्णि किणिमम्माले मनांतु अयलि.  सान घरा लग्गि आसा दिकूनु तं यॆं घर व्होळ्ळें जावनु दिसता.  सनचि घरांतु तं रबतायि जल्यारीय तंचे मन व्हॊड. 

पेल्ले घरकडचो रामु ना आशिलो जल्यारि, आतां बायिल इति करतलि आशिली?  हाजे मुरथम हंगा रबिले मंतारे मनिषांकयि रामु जवंचो सहाय करतालो म्हॊणु गवंकार संगताय.  अवंगॆले चेरडुवांकय घर दिकनाफडॆन विकून दुड्ड कॊरका म्हॊणूय, अवंका खयींचि वॊरनु घालका म्हॊणूय दिसुयात.  एक आश्वासु इत्‍ति म्हळ्यारि, तंगॆलो एकु दुड्डु सरि घरारि घलॊना दिकून तंका चड कायिं कॊरूक जवना.  पेल्ले घरकडचो रामु कशि तॆ अम्मा बप्पाक चोयिता?  अवंका मात्र नयिं कोणाकयि तो सहाय करता. मिगॆले चेरडुवांक दामु कॊरूक अशिलि प्राप्ति आसा.  तंका इत्याक मिगॆलें घर?  इतॆयिं चांगपण कॊरूक प्राप्तु तं रामु.  बी.कॊम. शिकिलो.  चांग मन, सगटांचॆरि स्नॆहु, यॆं सग सगटांकयि जन्‍मारि येवंचे तं.  ताका चांग एक काम काणघॆवनु दीवंका.  मिजे काला उपरांत, यॊ बंगळो कॊण चोवंचाक नतिल्ले मंतारे मनिषां बेगॆक बॊरॊवनु दवॊरका.  ताजे बरप-सरप सग कॊरनु, तॆं चॊवनु-पॊळॊवनु कडचो काम रम्माक दीवंका. किणिमम्मान मनांतु आठॆयिलें.