तॊ अयितारु अतयिं मनांतु थकूनु वचना. वरडीक नाका म्हॊणु संगिले जलॆरीयि बप्पाचे भय्यान कायिं उलॆयिलॆना. संजे चारि घंटे जलिं. रमॆशूयि तगॆलि भयणि राजीयि, तिगॆलो बमूणूयि, रमॆशालो मम्मूयि कॊरनु अयिलिं. बप्पा बप्पालो प्रभावु उलॊवनु बेसॊलो. अम्मान दिलॊलो खाणा पॊळॆरू हांवे फिदरांतु वॊरनु दवरलो. ऎक फंता दॊळे तगॆले तोण्डारि गेले. घूवनु चाय हाडूक वचे वॆळारीचि तॆं तॊण्ड मिगॆले मनांतु थपलें. अजीयि तॆं तॊण्ड तं मिगॆले मनांतु आसा. चाय वॊरनु दवरलि. ऎक फंता लगॆन नेणतॆंचि चॊवनु भितॆरि गेलि म्हॊणु ती आठॆयिता. ऎक तंतुलॆन दांपत्य जीविता पसूनु आशिलें स्वपन. अनियॆक तंतुलॆनि अम्माले दांपत्य दिकिलें भय्य. बप्पा बप्पाले दुड्ड, धुवॆचॆरि अशिलि माया, दिवंचावचे स्त्रीधनाचि जडाणि, सगटांचॆयि पसूनु उलॆयिता आसा.
तॆं सग अयिकूनु चायायि पीवनु तीं वचाक उटायिलिं. राजीन संगीलें "चेल्लि मिगेले अन्नाक इष्ट जलि. स्त्रीधनाचो आग्रहूयि अवंक ना. रत्नाक उपाशि घालनतिलें चोवुंचाक अशिलो पगारु अन्नाक मेळ्ता" म्हॊणु संगूनु ती गेलि. बप्पाक तॆं स्वल्प जड जलें जलॆरीयि कायिं उलॆयिलॊना. धुवॆक बॊरॆरि रबॆयलॆवरीचि जवयांक रबॊवुंचाक औसतनवॆं? तशि गेलि बप्पालि चिन्ता. मुकारि वचां म्हॊणु बप्पान दवरलें. वेस्तॆक दीसु चोयलिं. लेकचरर नवॆं जावयिं म्हॊणु अशिलो संतॊषूयि बप्पाक आसा.
सोनरा वुळदूनु घरकडे बेसॊवनु भंगार कॊरूक आरांबीलें. पनास पवनाचे भंगार पुणॆयि दीवंका. साठ पवन जलॆरीयि दीवुयात. एदॆंचि सनप्रायॆरि केलॆलें आसा. धुवॆक इष्ट अशिले भंगार कॊरूक संगीलें. रत्नाकराकयि रमॆशु लायक म्हॊणु दिसलें.
रमॆशाले घर टौणांतु तं. चांग घर. अम्मायि बप्पायि चेरडूंवयिं सन्तॊषान रबुचें स्नॆहु भरलॆलें घर तं अशिलें. रमॆशान धावेंतु शिकुचे वॆळारि ऎक अट्टाक यॆवनु बप्पा गेलो. अम्मा एकलीचि जलि. बप्पालि बन्धुबान्धव सग्ग दूर जलिं. अम्मान ताका शिकॆयिलो. लायक कॊरनु वडॆयलो. ताका कामु जले उपरांते राजीक वरडीक कॊरनु दिल्लि. अम्मा केदनायि संगताचि आसा "पुत्ता, तुगॆले चेरडाक दिकूनु जांवका माका मॊरका म्हॊणु तं आशा". तॆं दिकूनु रमॆशान वरडीक कॊरयां म्हॊणु दवरलें. रत्नाक दिकुचानिकचि ताका ती लायक म्हॊणु दिसलि. वॆस्त रत्नाले घरकडे तं कॊरका म्हॊणु तं अशिलें जलॆरीयि तॊ कायिं उलॆयिलॊना. राजीक वरडीक कॊरनु दिल्या रत्नाले गावांतु तं.
रमॆशाले अम्मान तंगॆले घरकडे तं वॆस्त कॊरका म्हॊणु संगीलें. धा जाणबी ना नवॆं, एकोलॊचि पूतु. देवळांतु वचानीक रमॆशानयि अम्मानयि रत्नाक दिकिलि आसा. राजीन चेलियॆक चॊवनु येवंचानीक अम्मालगि संगीलें "अम्मा, रत्ना चांगि चेल्लि तं, तिगॆले बप्पाक अहंकारि म्हॊणु तं गावांतु म्हणतायि".
अम्मान जाप दिल्लि "अम्मि रत्नाक नवॆ धूवॆ वरडीक कॊरनु हडतायि, तॊ व्हॊडु जलॆरि ताका व्हॊडु, अवंका इतें?" रत्नालें तॊंण्ड दिकिलॆरि ती उसळाउसळी म्हॊणु दिसना.
"वयि अम्मा" राजीन संगीलें. "तिगॆले अम्मायि ऎकि साध्वि मनीषि म्हॊणु तं म्हणतायि". तिका अवंगॆलीचि जावनु अम्मि लेकिलॆरि ती अवंचेलगीयि तशीचि नवॆ असतलि. तन्नि उलॊवंचे वॆळारि पूतु पवलो. "इत्ति अम्मा उलॆयितायि"? म्हॊणु निवंगुनु अम्मालगि बेसलो.
"कायिं ना पुता, रत्नालो बप्पा ऎकु वॆन्द्रु म्हॊणु गावांतु म्हणतायि म्हॊणु राजि संगतालि".
"तॆं हावयिं अयिकीलें अम्मा, रत्ना चांग स्वभावाचि चेल्लि म्हॊणु त हांव मनांतु केल्यां".
वॆस्त रमॆशाथयिं चन्द जावनु जलि. रत्नाले बप्पाले तोण्डारि मात्र तृप्ति ना. ताका वेगळॆलो ऊणावु मात्र तं दिकूक पडतालो.
दॊनि मास वचानीक राघव शॆणॆयन, दुवॆलि वरडीक तागॆले प्रभावाक सर जलॆले लेकान, झां झां जावनु केल्लि. मण्टॊवु, मण्टवि, ताजो शिंगारु सग्ग चंद अशिलें. जेवण, सकाणीचे खाण, कॊफी सरवय स्वादिष्ट तं आशिलें. वरडिकॆ कप्पड, भंगार, रत्नाले इष्ट तकीत तं शॆणॆय मम्मान कळॆलें. रत्नाले अम्मा वोरतातंतु थकूनु अयिलॆलॆंलगि विनम्रतॆन तं उलॆयलॆलि. गांवु सोगळॊचि वरडिकॆक उळदिलिं तं. सग्ग वरडिकॆंक कोरचे पशि दॊनि-तीनि ऱवंदयि अनीक गोडसें चड केलेलें तं.
वरडीक चोवंकुचे वॆळारीयि रत्नाक भय तं आशिलें. बप्पा रमॆशाले घरकडचे मनीषांक सान कोरचे लेकान इतॆयिं उलॆयितॊलोवॆ? वरडीक जावनु जालॆरि तीवयि तंगॆलीचि तं. तंका अयिलॊलो ऊणावु तिगॆलॊयि तं. मनांतु आठॊवुयात नंतना तिका इति कॊरूक जतने? रमॆशाले घरकडे वोचूनु उंबरावलॆन वॊरनु जावनु, रतीचि पोरतूनु ऎवंका म्हॊणु शॆणॆय मम्मान संगीलें.
"मिगॆले सात आठ मित्र रत्ति घरकडे एतलिं दिकूनु तॊडॊवु जतॊलो. फायि सकाणि ऎवुं" म्हॊणु रमॆशान जाप दिल्लि. तॆं कांयि शॆणॆयि मम्मान अयिकिलॆना. रमॆशान जाप दिलॆलीचि शॆणॆय मम्माक सयिलॆना. मतॆंतु दुक्कि म्हॊणु संगूनु शॆणॆय मामु धूवॆथयिं गेलॊना. अम्मायि रत्नाकरूयि कॊरनु गेलिं. हेरधूसा रमॆशु रत्नाकयि घॆवनु मावांथयिं अयिलो. ऎकि राति थंगा रबीलिं.
दुसॆर दिसा रमॆशान संगीलें "अम्मि घरकडे वतायि तं". "नाका, चारि दीस रबूनु गेल्लॆरि पूरो". शेणॆय मम्मान संगीलें.
रमॆशान जाप दिल्लि "परिभवु आठॊवनियें, आजि भयणी बमुणाथयिं वतलि. अम्माक एकलीचि रबॊवुंचे सम नयि नवॆं".
मगीरि शॆणॆय मामु कायिं उलॆयिलॊना. रत्नायि रमॆशूयि कॊरनु गेलिं. मगीरि रत्ना बप्पाथयिं अयिलॆना. शॆणॆय मामु धुवॆथयीयिं गेलॊना. दॊनि चारि फंता अम्मायि भावूयि कॊरनु यॆवनु चॊवनु गेलिं. सेन्ट्रल जेयिलांतु थकूनु भायिर अयिलॆवरीचि तं रत्नाक दिसताने.
ऎक दॆड वरष गेलिं. रमॆशूयि रत्नायि ऎक मनान स्नॆहु दीवनु काणघॆवनु संतॊषान आसाय दिकूनु तागॆले अम्माक व्हॊडु संतॊषु. अम्मा समान तं ती मयिंकयि लेकीता.
रत्ना गुरबीणि जालि. दॊगालॆयि अम्मांक हॊडु संतॊषु. अम्मायि रत्नाकॊरूयि कॊरनु गोडसाणी खाणयि घॆवनु धूवॆक चोवंचाक गेलिं. एदीचि घडि उलॊवनु बेसूनु जेवण जावनु पोरतूनु अयिलिं. शॆणॆय मामु धुवॆक चोवंचाक सरि गेलॊना.
मास धवले. पोंसुवन कॊरका म्हॊणु अम्मान सांगीलें. रमॆशान संतॊषान पोंसुवनाचो हॊमूयि केलो. शॆणॆयि मामु अयिलॊना. अम्मा कप्पड, भंगार, खाण सग्ग घॆवनु अयलि. बटमम्मालग्गि निवंगूनु बाळांतीरॆक वॊरूक चांगु दीसूयि चॊवनु तं गेल्यायिं.
संगिले दिसा अम्मान यॆवनु तिका बाळांतीरॆक वेल्लि. रमॆशाक सॊणु वचाक तिका दिसना. वोचुनतिले जवुना नवॆं? शॆणॆय मम्माक संतॊषु जालो. तिजॆरि व्हॊडु स्नॆहु. तिगॆले परिचरण सग्ग शॆणॆय मम्मालि बायिल सग्ग समयारि करता. मसान मास जावनु रत्ना बाळांति जल्लि. बाळांतिरॆक हळेले उपरांते रमॆशु रत्नाक चोवंचाक अयितरान अयितारा येतॊलो. तिका दुक्कि म्हॊणु अयिकूनु रमॆशु हॊस्पिटलांतु अयिलो. ती सुखान बाळांति जालि. भंगरा कुटूको सरीचि ऎकु चेल्लो. ताणे अम्माक हाणु चेरडाक दकॆयिलो. पुताले चेरडाक घॆवनु बेसले अम्माले निरवृति दिकूनु रमॆशूयि रत्नायि हर्षु पवलिं.
तिका घरकडे वेलि. शॆणॆय मम्मान व्हॊड कॊरनु नामकरण केलें. चेरडाक कुरटाक गोवंटॆक सग्ग भंगार कॊरनु घलें. तगॆलीयिं तिगॆलीयिं बन्धु-बान्धव सग्ग नमकरणाक अयिलॆलिं. अयितराचे रमॆशु पुताक चोवंचाक येतॊलो.
तीनि महिने गेले. सगटयिं सूर्याक घुवंचि ग्रह सरि तं. उटायिलॆरि सगटॆयिं पळ्ळॆलगि धावुनु पवंतनि. तॊ तगॆले दांत नतिले तॊण्ड पिंजूनु दकॆयितॊलो. रन्नीरि दूध आसा जलेरीयि विसॊरनु पळ्ळॆलग्गि रबुनु वतनि. रत्ना एकॆकु दिसूयि मेजूनु बेसतलि अयितारु एवंचाक. दॊगयिं कॊरनु बेसूनु पुताक ओपुरबायि करतनि. तागॆलि बप्पम्मा तीनि माहिने जावनु ताणे येवंचे दिसूयि चॊवनु बेसलि तं. फतरा मन्न अशिलो शॆणॆय मामु परॆन पळ्ळॆ लग्गि कॊण नतिले वॆळारि चोयितॊलो.
रमॆशु चेरडाक घरकडे हाडूक दीसु चोयिलो. तजे मुरथमले अयितारा येवंचानीक रमॆशान शॆणॆयि मम्मालग्गि संगीले "येतले अयितारा हांवे येवना. सॊमारा भयिणीकयि घॆवनु येतॊनो. रत्नाकयि चेरडाकयि वॊरूक बटमम्मान चांगु दीसु संगिलो आसा."
शॆणॆय मम्मालें तॊण्ड परतने. "तिका वॊरूक वोसुना, तुका जायि जलॆरि हंगा यॆवनु रबुयात". शॆणॆय मम्मान खरखरीचि सोवदान संगीलें.
रमॆशान जाप दिलि. "वरडीक जलॆले धूवॆन बमुणाथयिं नवॆं रबुका. हांव सॊमारा येतॊलो. बप्पालगि की बमुणालगि रबुका म्हॊणु रत्ना निशचयु कॊरो". रमॆशु गेलो. भितॆरि बेसूनु तंगॆलिं वरतमान अयिकतालि तं रत्ना. रमॆशान हंगा यॆवनु रबुन्ना म्हॊणु तिका कळता. बप्पा इति संगतॊलो म्हळॆले भय तं तिका. मयिनयि बमुणानयि दिलोलो स्नॆहु लेकूक जवना. स्नॆहु इति म्हॊणु मनांतु जलया वरडीक जाले उपरान्ते तं. इत्याकयि तिगॆले अभिप्रायाक मॊल अशिलें तं.
बपाले भयान घरकडे कॊण एलतपेलतांतु उलोवना. यन्त्र सरि तगतगॆलो कामु चोयतनि.
सॊमारा फलें जलें. अम्मान धूवॆक दीवनु पेटोवंचाक खाण सग्ग कॊरनु दवरलें. "रत्नान तिगॆले बमुणाथयिं रबुचे नवॆं अवंकायि सग अभिमानु".
"तुजेलगि निवंगिलॆना. निवंगिनाफडॆन संगिलॆ पूरो. मिगॆले धूवॆकयि, नतुवाकयि चोवंचाक तगॆथयिं वचाक माका जवना. तॊ जायि जलॆरि हंगा यॆवुनु रबो. मिजे हात खाल पॊडका दिकूनु तं दुड्डु कायिं चॊवनतिलें ताका वरडीक कॊरनु दिलॆलि".
सॊमारा धा वरारि रमॆशूयि राजीयि कॊरनु रत्नाक वॊरूक अयिलिं. चाय पीवनु सगटयिं वचाक भायिर सरलिं. रमॆशाचे मगलॆन चेरडाकयि घॆवुनु भायिर देवलॆलि रत्ना भिल्लि. कोपान आवॆषु अयिलॆवरीचि रबिलो बप्पा. "राब गॊ थंगा" म्हळॆलि आज्ञा अयिकूनु ती कडकडॆलि. अम्मायि भावूयि भयान मूक जावनु रबीलयायिं.
रत्नान रॊणु संगीलें "मिजेलगि एदो पूणॆयि स्नॆहु असा जलॆरि बप्पान माका आशीरवादु दीवनु बमुणाथयिं पेटॊवंका". शॆणॆय मम्माले मन लॊवु जलॆना. मगीरि अयिकिलें गरजन तं "मिगॆले उतर अयिकूनतिलें तूं गेलॆरि हांव हंगा कपानघॆवनु प्राणु पेलॆन घलतॊलो". इति कॊरका म्हॊणु कॊळ्नतिलें रत्ना रबीलि. कोपान भिसरावनु रबिलो बप्पा. भरलॆले दॊळे पुसूनु ती बमुणाक चोयलि. बप्पाले कोपाक बप्पान इतॆयिं केलॆरि स्रापु तिका. तिगॆलि अवस्था रमॆशाक मनांतु जलि. तॊ इति करतॊलो, बप्पान घलॆलि लक्षमण रॆखा दण्टवूनु वचाक तिका जलॆना. रमॆशूयि भयणीयि गेलिं. तॆ उपरांते रत्ना हसिलॆना. घरकडे कोणालगि चड उलवप ना. चेरडालें कयिरें मात्र ती करत. तीणे आठॆयिलें. धांक धा पॊणु येता म्हॊणु संगिलॆं जतकाचे फल अशिवॆ?
दॊनि वर्ष गेलिं. चेल्लो तगॆले बप्पावरीचि रुपळावंत आसा. तॆ वर्षा गावांतु आरटाक रमॆशु भयणीले घरकडे गेलॊलो. रत्नाकयि पुताकयि चोवंचि तान ताका अशिलि. रत्नान देवळांतु वचानीक रमॆशाक दिकीलो. पुताक दिकूनु ताणे लग्गि यॆवुनु कळ्ळो. बप्पान पुताक काणु उम्मा दिवंचे दिकुनु तिकाचि विसॊरनु रत्ना रबीलि. पवसकालाक मळबारि गरजेवंचॆ वरीचि ऎकु सोवदु अयिकूनु रत्ना कडकडॆलि. "कॊण संगीलें रॆ तुका मिगॆले नतुवाक काडूक?" रमॆशु वोगि पुताक खलाक रबॊवनु चोयलो. कोपान कुद्दूनु येता शॆणॆय मामु. भरलॆले लोकाले मुखारि तिगॆले बमुणाक अपमानु कोरचो बप्पा. रमॆशु दॆवनु गेलो. भूमि फुटूनु पाताळांतु गेलॆलि जलॆरि इति चांग आशिलें म्हॊणु रत्नाक दिसलें. अम्मान धुवॆ खंदॆरि हातु घलो. भावान यॆवनु पुताकयि कळो. तीं घरकडे गेलिं. इतिकीं महाकयिरें केलॆलि तृप्ति तं बप्पाले तोण्डारि. तॆ उपरांते तीणे खयिं वचप ना. मगीरि रमॆशाकयि दिकिलॊना. पुताले स्कूळांतु मात्र तं तीणे वचप. तगॆले बेगॆक तं ती वरलिया. ना जलॆरि आत्महत्या कॊरनु पुणॆयि ती बप्पाक समाधान दितलि आशिलि.
---------------------------------
तिस्सॊऱो भागु लगीचि घल्त्तायि
No comments:
Post a Comment